Het Faunahuis vertrekt vanuit de gedachte dat vrijwel elk bouwelement – van zolder tot kelder – en elke bouwstructuur – van appartementsgebouw tot houthok – geschikt kan worden gemaakt voor dieren. Inspirerende voorbeelden vind je zowel in het Faunahuis als op deze website. Hierna worden enkele mogelijkheden opgesomd naargelang de aard van de bouw.
Overzicht van bouwstructuren die voor faunavoorzieningen in aanmerking komen.
Legende
- groene balkons
- nestkastenwand
- habitatwand
- groendak
- bruindak
- waterretentiedak
- gevelgroen
- geveltuin
- natuurspeeltuin
- wadi
- vijver
- poel
- haag/houtkant
- bloemenrijke boomspiegel
- natuurlijke beekoever
- groene kademuur
- steilwand voor oeverbroeders
- vegetatiemuur
- bloemenrijke berm/plantsoen
- bomenrij en -groep
Woning renovatie/restauratie
Een woningrenovatie of -restauratie biedt vaak de mogelijkheid om een oude situatie te herstellen dan wel om bouwelementen aan een woning toe te voegen. Een veel voorkomende ingreep is de isolatie van de woning. Daken, zolders en muren bieden vaak een onderkomen aan gebouwbewonende vogels en vleermuizen en zien door muur- en dakrenovatie een belangrijk onderkomen verloren gaan. Dat is te compenseren door een deelruimte over te houden of een alternatieve ruimte aan te bieden die goed afgescheiden is van het achterliggende woongedeelte – zonder energieverlies. Dergelijke ruimte kan alle vormen aannemen en het is niet onbelangrijk om daarbij zowel het behoud van kleine als grote ruimten te overwegen. Hou ook rekening met de mogelijkheid om bij het verwijderen van bestaande structuren of elementen, delen daarvan over te houden die voor dieren belangrijk kunnen zijn zoals een muurspleet of een nis. Creatievelingen kunnen ook dingen toevoegen zoals een buitenspouw ofwel elementen een nieuwe (fauna)bestemming geven, zoals een in onbruik geraakte schouw. Tenslotte kun je de gelegenheid te baat nemen om faunavoorzieningen aan te brengen die de dieren een alternatief onderkomen bieden op een andere, meer geschikte plek zoals een kauwennestkast die tegen de schoorsteen wordt geplaatst om kauwen uit de schoorsteen te houden of door bovenin een bodemplaat in de schouw aan te brengen.
Woning nieuwbouw
Nieuwbouwprojecten bieden de mogelijkheid om faunaelementen op de meest gepaste manier in- of op te bouwen. In principe zijn er geen beperkingen behalve financiële, hoewel ook hieraan een mouw te passen is. Laat je vooral niet afschrikken door vormelijke, esthetische of technisch onhaalbare redenen. Een bekwaam architect kan dergelijke bezwaren gemakkelijk ondervangen of bijsturen. Bekijk ook de mogelijkheden over het geheel van de woning en kies de best geschikte locatie; beperk je niet tot één plek. Veel gebouwbewonende diersoorten wisselen graag van plek en hebben daarom meerdere voorzieningen nodig.
Monumentaal gebouw
Historische gebouwen bezitten omwille van hun bouwstijl al vaak veel hoeken en kanten die dieren een veilig en beschut onderkomen bieden. Vaak voorkomende gebruikers zijn vleermuizen, gierzwaluw, kerkuil, slechtvalk en kauw. Jammer genoeg worden de toegangen soms onbereikbaar of ontoegankelijk gemaakt om ongewenste bezoekers af te weren die mogelijk beschadiging of vervuiling veroorzaken, zoals stadsduiven en kauwen. In zulk geval zijn er constructies te bedenken die dit voorkomen en alsnog toegang verlenen aan soorten die geen overlast veroorzaken. Aansluitend daarop zijn er mogelijkheden om het ruimtegebruik voor bepaalde soorten te beperken. Monumentale gebouwen hebben doorgaans het voordeel over grote zolderruimten te beschikken die voor specifieke vleermuizen erg belangrijk zijn. Eén van de gevaren die zich voor dieren stellen bij restauratie van dergelijke gebouwen is de houtbehandeling. Ook hiervoor bestaan richtlijnen die calamiteiten voorkomen.
Bedrijfsruimte
Veel moderne bedrijfs-, kantoor-, winkel- en opslagruimten omvatten doorgaans vooral grote ruimtelijke eenheden en zijn sterk gestructureerd gebouwd. Bij dergelijke gebouwen biedt vooral de buitenschil en het dak mogelijkheden voor de aanleg van fauna-elementen. Gebouwen met een plat dak kunnen voorzien worden van een groen- of bruindak – ook als er infrastructuur, zoals zonnepanelen, op aanwezig is. Omwille van de hoogte en/of de opbouw biedt ook de dakrand tal van mogelijkheden.
Hoogbouw
Hoge gebouwen zoals appartementen, hospitalen en bedrijfsgebouwen, maar ook torens en schouwen van allerlei aard, bieden veel mogelijkheden – vooral aan soorten die grote hoogten verkiezen zoals slechtvalk, gierzwaluw en vleermuizen. Ze zijn functioneel inzetbaar door aan of in de structuur schuilelementen te voorzien of bijkomend aan te brengen. Vaak biedt de bestaande constructie in aanzet de mogelijkheid om ruimten toegankelijk te maken, bv. door insnijdingen in de buitenbekleding of -muur te voorzien.
Schuur, stal en hok
We staan nog steeds bekend om onze veelheid aan koterijen die niet alleen als bergplaats maar tegelijk als onderkomen voor tal van dieren dienen. Dat geldt evenzeer voor opgeknapte en gemoderniseerde gebouwen al zijn de bijgebouwen dan veelal mee opgeknapt. Veel woningen bezitten naast de woning ook nog een schuur, stal of tuinhok en sporadisch behoort daartoe ook een houthok, een hooizolder, een bakoven, een kippenhok, een garagebox of een stapelplaats. Al deze bouwsels komen als voorheen als schuilplek in aanmerking en grotere constructies zijn soms ook bruikbaar om soorten van de woning af te leiden zoals de steenmarter die verwoed een toegang tot de woning zoekt.
Ruïne en bouwrestant
Restanten van voormalige bouwsels bieden vaak een laatste onderkomen aan bedreigde diersoorten zoals een eikelmuis, een hazelworm of een zwarte roodstaart. Het behoud ervan is vaak cruciaal om een soort over te houden. Dergelijke constructies mogen gerust worden overwoekerd. Door toevoeging van specifieke faunavoorzieningen of deponie van extra schuilmaterialen kunnen ze worden versterkt.
Infrastructuur
Zowel grote als kleine infrastructuur is geschikt om grote en kleine faunavoorzieningen aan te brengen. Denk maar aan (oude) elektriciteitscabines, watertorens, seinhuizen, bushokken, wateronderdoorgangen, opslagplaatsen, brughoofden en pilonen en elektriciteitspalen van allerlei slag. Bij nieuwbouw bieden zich nog meer mogelijkheden bijvoorbeeld door het aanbrengen of benutten van holle ruimten en spleten in bouwstructuren.
Restruimte
Onder restruimten vallen alle bouwelementen die onbenut blijven. Vaak zijn het muur- of houtstructuren die gekoppeld zijn aan een erker, dakkapel, overstek, balkon, daknok, steunstructuur of een ander in- of vooruitstekend bouwelement. Ze lenen zich bijvoorbeeld voor de opbouw van een habitatwand of een kleine insecten- of vleermuizenwand.
Randinfrastructuur
Er kan ook aandacht worden besteed aan randinfrastructuren die op het gebouw aansluiten zoals het terras, de keermuur, de carport of de tuinvijver. Ook daar zijn meerwaarden te halen door het aanbrengen van een amfibieën- of een mierensteen, een paddenpot, een insectenpaal, een steenhoop of een houtstapel – al dan niet met daaronder een nestkast.
Ook rond historische gebouwen zijn soms voor dieren bruikbare structuren aanwezig zoals een ijskelder of een aardappelkelder – al zijn de omstandigheden niet altijd optimaal en is een gerichte restauratie gewenst. Je vindt er soms ook fraai begroeide muren die nog zijn opgemetst en gevoegd met kalkcement – een techniek die ook bij de bouw van nieuwe muren toepasbaar is. Een ideale plek voor metselbijen.
